กรุงเทพมหานครประสบปัญหามลพิษทางน้ำมาอย่างยาวนาน เห็นได้จากสภาพน้ำในคูคลองจำนวนมากที่มีสีดำส่งกลิ่นเน่าเหม็น ประกอบกับขยะมูลฝอยที่ถูกทิ้งทับถมลงในคูคลองต่าง ๆ เป็นปริมาณมาก ทำให้สภาพความเน่าเสียในคูคลองที่เป็นอยู่ยิ่งรุนแรงมากยิ่งขึ้น สาเหตุสำคัญเกิดจากประชาชนจำนวนมาก ที่กระจุกตัวอยู่อย่างหนาแน่นในชุมชนทั้งเพื่อการอยู่อาศัย ทำธุรกิจ ในอาคาร สถานประกอบการ ฯลฯ ประกอบกิจกรรมอันก่อให้เกิดน้ำเสียในปริมาณมากแต่ละวัน และน้ำเสียส่วนใหญ่ถูกทิ้งลงสู่คูคลอง แหล่งน้ำ โดยไม่ได้รับการบำบัดอย่างถูกวิธี ทำให้เกิดน้ำทิ้งที่ไม่ได้มาตรฐานเพียงพอ โดยเฉพาะพื้นที่ใจกลางกรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นศูนย์รวมทั้งเศรษฐกิจ การศึกษา วัฒนธรรม และความเจริญด้านต่าง ๆ ผลคือ แหล่งน้ำคูคลองกลายสภาพเป็นแหล่งรองรับน้ำเสียที่เกิดขึ้นทุกวันในปริมาณมาก ๆ จนธรรมชาติไม่สามารถฟื้นฟูสภาพได้ จึงเกิดเป็นสภาวะมลพิษทางน้ำที่รุนแรงเป็นที่ประจักษ์ทั่วทั้งพื้นที่กรุงเทพมหานคร กรุงเทพมหานครพยายามแก้ไขปัญหามลภาวะทางน้ำในคูคลองและแม่น้ำมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน นับตั้งแต่แผนแม่บทการจัดการน้ำเสียในกรุงเทพมหานคร (Master Plan of Bangkok Sewerage System) ที่จัดทำขึ้นโดยองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศแห่งประเทศญี่ปุ่น (Japan International Cooperation Agency, JICA) ได้จัดทำขึ้นฉบับแรกเมื่อปี พ.ศ.2524 และกรุงเทพมหานครได้ทำแผนแม่บทฉบับดังกล่าวใช้เป็นแนวทางในการจัดทำแผนปฏิบัติการ (Action Plan) เพื่อการจัดการน้ำเสียในกรุงเทพมหานคร และเป็นที่มาของการก่อสร้างระบบบำบัดน้ำเสียรวมในพื้นที่กรุงเทพมหานคร จนกระทั่งมีการปรับปรุงแผนแม่บทเพื่อการจัดการน้ำเสียของกรุงเทพมหานครขึ้นเป็นระยะใน ปี พ.ศ. 2542 และปี พ.ศ. 2554 ซึ่งเป็นแผนแม่บทฉบับล่าสุดที่กรุงเทพมหานครปรับปรุงแผนแม่บทการจัดการน้ำเสียของกรุงเทพมหานครร่วมกับ JICA ตามสภาพของเมืองที่เติบโตขึ้น จนถึงปัจจุบันกรุงเทพมหานครมีการก่อสร้าง และเปิดเดินระบบบำบัดน้ำเสียรวม 8 แห่ง ให้บริการบำบัดน้ำเสียแก่ประชาชนในกรุงเทพมหานครครอบคลุมพื้นที่ 22 เขตปกครอง ขนาดพื้นที่บริการ 215.67 ตารางกิโลเมตร มีขีดความสามารถในการบำบัดน้ำเสียประมาณ 1.112 ล้านลูกบาศก์เมตร/วัน แต่มีปริมาณน้ำเสียที่เข้าสู่ระบบเฉลี่ยประมาณ 8,500,000 ลูกบาศก์เมตร/วัน คิดเป็นร้อยละ 75 ของประสิทธิภาพ โรงควบคุมคุณภาพน้ำที่สามารถรับได้ แสดงให้เห็นว่าโรงควบคุมคุณภาพน้ำที่กรุงเทพมหานครที่มีอยู่ในปัจจุบันบางแห่งยังสามารถรับน้ำเสียเข้าสู่ระบบได้เพิ่มเติม ประกอบด้วยสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินมีรายงานตรวจสอบการดำเนินการมหานครปลอดภัย ด้านมลพิษ ของกรุงเทพมหานคร ในข้อตรวจพบที่ 1 ข้อเสนอแนะที่ 1 ให้พิจารณานำข้อมูลจุดน้ำเสียที่ยังไม่เข้าสู่ระบบบำบัดน้ำเสียของโรงควบคุมคุณภาพน้ำมาใช้ประโยชน์ในการกำหนดแนวทางควบคุมคุณภาพน้ำและการรวบรวมน้ำเสียเข้าสู่ระบบทั้งระยะสั้นและระยะยาวเพื่อให้สามารถบรรเทาและแก้ไขปัญหามลพิษทางน้ำในแต่ละพื้นที่ได้ อาทิการวางแผนตรวจสอบเฝ้าระวังคุณภาพน้ำทิ้งจากแหล่งกำเนิด การประสานขอความร่วมมือจากอาคาร สถานประกอบการ ชุมชน ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดน้ำเสียที่มีอยู่ในพื้นที่โครงการหรือบริเวณใกล้เคียงให้เชื่อมต่อท่อน้ำเสียเข้าสู่ระบบท่อรวบรวมน้ำเสียของกรุงเทพมหานคร การประชาสัมพันธ์เผยแพร่เกี่ยวกับหลักเกณฑ์การขอรับบริการบำบัดน้ำเสียของกรุงเทพมหานครให้กับหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และประชาชนทราบ เพื่อเป็นข้อมูลในการเชื่อมท่อน้ำเสียของกรุงเทพมหานคร ตลอดจนการวางแผนระยะยาวในการขยายโครงข่ายระบบท่อรวบรวมน้ำเสียให้ครอบคลุมพื้นที่บริการของโครงการ ข้อเสนอแนะที่ 2 กรณีโรงควบคุมคุณภาพน้ำที่มีศักยภาพในการบำบัดน้ำเสียคงเหลือแต่ปริมาณการใช้น้ำประปาในพื้นที่โครงการมีแนวโน้มลดลง จำนวน 2 แห่ง ได้แก่ โรงควบคุมคุณภาพน้ำช่องนนทรี และโรงควบคุมคุณภาพน้ำรัตนโกสินทร์ ให้ศึกษาและกำหนดแนวทางการใช้ประโยชน์โรงควบคุมคุณภาพน้ำให้เกิดประสิทธิภาพมากที่สุด อาทิ การขยายพื้นที่รวบรวมน้ำเสียในพื้นที่ข้างเคียงที่ยังไม่มีระบบบัดน้ำเสีย เป็นต้น กรุงเทพมหานคร จึงได้จัดทำโครงการจ้างที่ปรึกษาเพื่อศึกษาทบทวนพื้นที่บริการบำบัดน้ำเสียของกรุงเทพมหานคร เพื่อศึกษาทบทวนพื้นที่บริการบำบัดน้ำเสียของกรุงเทพมหานครให้สอดคล้องกับสภาพเมืองที่เปลี่ยนแปลงในปัจจุบัน ได้แนวทางการปรับปรุงระบบรวบรวมน้ำเสียในพื้นที่บริการ หรือพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อใช้ประโยชน์โรงควบคุมคุณภาพน้ำให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

11131030/11131030